
#Waarom een nieuwe ambtseed ertoe doet
“Denken en handelen moeten niet los van elkaar komen te staan,” een quote van een van mijn helden, Hannah Arendt. Haar helderheid raakt me des te meer in tijden als deze, waar meningen te hard en extreem zijn en oprechte dialogen zeldzaam zijn.
Nu Better Future zich in het komende jaar richt op meer transformationeel werk met overheidsorganisaties, las ik over de nieuwe ambtseed die afgelopen januari van kracht werd. Als jurist en compassievol activis, had dit meteen mijn volledige aandacht.
De oude Nederlandse ambtenaren eed werd in 1929 geïntroduceerd en stelde samenvattend: Ik heb deze functie rechtmatig verkregen, behandel informatie vertrouwelijk en houd me aan de regels.
De nadruk lag op het volgen van regels; dingen goed doen. Toch weten we allemaal dat dit niet genoeg is. We hebben moedige mensennodig die ook durven te vragen: doen we de goede dingen?
De nieuwe eed is precies met dat doel geschreven. Hij stelt nu: “Ik werk in het openbaar belang voor onze samenleving en zet mij hier volledig voor in.” Hij benadrukt ook een toewijding aan rechtvaardigheid, integriteit en respect – merkwaardig genoeg geen vanzelfsprekendheid in ambtenaren eeds in Europa. Hij is geschreven in een meer moderne en menselijke taal – een verschuiving van ‘Ik beloof de regels te volgen’ naar ‘Ik beloof te dienen wat beter is voor mijn land’. Wat soms kan impliceren de regels niet te volgen.
Deze eed nodigt uit tot zelfreflectie en daagt ambtenaren uit hun eigen moreel kompas te raadplegen. In plaats van blind te volgen of zich te verschuilen achter regels, moedigt hij mensen actief aan om zelf na te denken. Voor Hannah Arendt is dat waar moed begint: het denken. Verre van gemakkelijk, maar uiterst noodzakelijk.
Geen cultuur verandert van de ene op de andere dag, laat staan een heel overheidsbestel. Het vormen van gedrag, waarden en institutionele normen vraagt voortdurende inspanning. Ik geloof echter dat dit een betekenisvolle stap in de goede richting is. En dat ishoopvol, zeker nu, op een moment dat onze democratische instituties onder spanning staan en wij mensen nodig hebben die moedig denken en handelen.
Ik kijk ernaar uit om met ambtenaren in de samenleving te werken, plekken te creëren ‘where good people meet’, om groepen te verbinden die zelden samenkomen, en samen te werken aan moedig denken en handelen vanuit rechtvaardigheid en integriteit. Want denken en handelen mogen niet los van elkaar komen te staan.

Podcast ‘The Heart of Daring Leadership’ van Brené Brown
In deze eerste solo-aflevering van de Dare to Lead podcast praat Brené over haar passie voor dit werk, wat we leren over moedig leiderschap en vaardighedenopbouw, en de verschillen tussen beschermend en gedurfd leiderschap.
Boek ‘Komt een land bij de dokter’ van Michelle Van Tongerloo
Een dakloze, borstvoedende moeder die niet terechtkan in de opvang, een patiënt die bijna overlijdt aan iets wat binnen een kort consult verholpen had kunnen zijn, een man met hartfalen die van ziekenhuis naar ziekenhuis wordt gestuurd: het klinkt niet als Nederland. Toch is dat wat Michelle van Tongerloo in haar werk als straatarts tegenkomt.
De schrijnende gevallen op haar spreekuur zijn een spiegel van een land waarin bestaanszekerheid steeds minder vanzelfsprekend is. Zorg is een verdienmodel geworden en het helpen van mensen is steeds ingewikkelder, is Michelles diagnose. Maar ze weet het medicijn.
Ted Talk ‘The song that sparked a movement in Afghanistan’ van Nila Ibrahimi
Afghaanse activist Nila Ibrahimi deelt haar ervaring met het gebruik van zang om protesteren tegen en het herroepen van de onderdrukkende wetten in Afghanistan, net voordat de Taliban de controle over het land terugkregen. In een kort vraaggesprek met TED-hoofd Chris Anderson zendt Ibrahimi een krachtige boodschap uit over de kracht van meisjesstemen, zowel in Afghanistan als over de hele wereld.
In november 2024 won Nila de Internationale KinderVredesprijs voor Advocacy voor haar inspanningen om te strijden voor de rechten van meisjes en vrouwen in Afghanistan.